Small water bodies in the valley of the river Rudawa in Krakow – the environmental value.
Mateusz Jakubiak, Ewa Panek
Vol. 10, no. 1 (2016), s. 45-57
Small water bodies (SWB) are an important element influencing considerably environmental biodiversity. Such water reservoirs are a common part of the landscape of northern Poland. While in southern Poland small natural water bodies are very rare. Many similar ponds were liquidated forever in Krakow in recent decades – mostly due to an urban pressure and lack of conservation actions. The complex of ponds associated with the valley of the River Rudawa is one of discreditable examples. The aim of the study is the environmental inventory, assessment of the conservation status and environmental condition as well as identifi cation of opportunities for legal protecting of SWB in the valley of the River Rudawa in the area of the Krakow. Small ponds are especially vulnerable to various forms of anthropogenic pressure hence only 3 of 10 water bodies in the studied area still exist. These SWB are perennial: pond in Mydlniki and two oxbow lakes of Rudawa. The others, no longer exist, 7 water bodies on the study area were shallowed, dried out and some of them were backfilled. The following parameters of environmental assessment of SWB have been applied: terrain morphology and land use around the reservoir, origin and morphometry of water bodies, the stability of the water table, insolation conditions, and coastal and water vegetation. This information would facilitate and help to undertake some nature protection actions. The studied small water bodies are not legally protected. Two of them are the only existing fragments the Rudawa oxbow in Krakow. Therefore it should be considered to preserve them by establishing an ecological site form of protection.
Małe naturalne zbiorniki wodne, będące ważnym elementem różnorodności biologicznej środowiska, stanowią w Polsce południowej rzadkość. Na terenie Krakowa w ostatnich latach bezpowrotnie uległo likwidacji wiele takich obiektów, czego przykładem są małe zbiorniki wodne występujące niegdyś w dolinie rzeki Rudawy. Celem niniejszego opracowania jest inwentaryzacja, ocena stanu zachowania i kondycji ekologicznej oraz wskazanie możliwości ochrony małych zbiorników w dolinie Rudawy w obrębie Krakowa. Małe zbiorniki wodne są szczególnie podatne na presję antropogeniczną, dlatego też spośród dziesięciu obiektów znajdujących się na terenie badań do dziś zachowały się jedynie trzy. Są to zbiorniki stałe, przez cały rok wypełnione wodą: staw w Mydlnikach oraz dwa fragmenty starorzecza Rudawy pomiędzy ulicami Pylną a Becka. W opracowaniu uwzględniono również siedem nieistniejących obiektów, z których pięć stanowiły zachowane fragmenty starorzecza Rudawy, a dwa były stawami. W charakterystyce obiektów uwzględniono morfologię oraz użytkowanie terenu otaczającego, genezę i morfometrię misy zbiornika, dynamikę stanów wody, insolację oraz rodzaj roślinności. Żaden z istniejących obiektów nie jest położony na terenie objętym prawną formą ochrony przyrody ułatwiającą podejmowanie działań ochronnych. Dwa opisywane zbiorniki są jedynymi zachowanymi w obrębie Krakowa fragmentami starorzecza Rudawy. Objęcie ich ochroną prawną w formie użytku ekologicznego przyczyniłoby się do uchronienia ich przed zniszczeniem.