Kobiecość, zasłona i patriarchat w Demokratycznej Republice Tureckiej, czyli kim jest współczesna Turczynka.
Karolina Nikielska-Sekuła
T.11, 2 (2012), s.147-157,[1]
W artykule analizuję sytuację kobiet we współczesnej Republice Tureckiej w kontekście procesów sekularyzacji i modernizacji, ale także patriarchalnej obyczajowości muzułmańskiej, które równocześnie kształtują światopogląd obywateli tego państwa. Przedstawiam przemianę ideału kobiety, dokonaną za sprawą sekularyzacji państwa tureckiego. Koncentruję się także na kwestii zasłony muzułmańskiej, która za sprawą funkcjonujących w Turcji dyskursów - tradycyjnego i nowoczesnego - urosła do rangi symbolu o wielu znaczeniach. W swojej analizie uwzględniam zarówno rolę modernizacji w kreowaniu sposobów myślenia obywateli, jak i islamu, który znikając z przestrzeni publicznej, pozostał ważnym czynnikiem determinującym światopogląd Turków. Powołuję się także na wyniki badań własnych dotyczących sposobów postrzegania chusty muzułmańskiej przez nowoczesne Turczynki. Pierwsza część artykułu jest prezentacją sytuacji historycznej Turcji ze szczególnym uwzględnieniem przemian, które dokonały się za sprawą reform Mustafy Kemala Atatürka. Analizuję w niej rolę kobiet w Turcji na tle wydarzeń historycznych. Następnie przechodzę do rozważań dotyczących wkraczania kobiet w sferę publiczną i towarzyszących temu zmian obyczajowych oraz napięć powstających w świadomości „nowych" Turczynek. W drugiej części artykułu opisuję wyniki badań własnych, dotyczących sposobów postrzegania chusty muzułmańskiej wśród grupy młodych studentek jednego ze stambulskich uniwersytetów, pokazując, w jaki sposób napięcia w tożsamości, opisywane w tureckiej literaturze przedmiotu, widoczne są w wypowiedziach respondentek. Nawiązuję także do polisymboliczności zasłony, której znaczenie wykroczyło poza kontekst religijny.
The article examines the issue of women in the modern Republic of Turkey in the context of the processes of secularization and modernization, but also the patriarchal morality of the Muslim, wich shape the outlook of turkish citizens. My goal is to present tensions in the identities of turkish women, caused due to the fact that they stay under the influence of two different discourses: traditional - Muslim discourses and modern - kemalist one. I would like to present the transformation of the ideal of femininity that has taken place due to the secularization of the Turkish state. I will also focus on the issue of headscarves, which - as a result of two different discourses - have grown into an ambiguous symbol. In my analysis I take into accout both the role of modernization in shaping the thinking of citizens as well as Islam, which disappeared from the public sphere, but still is an important determinant of the turkish overlook. I will also base on the results of my fieldwork the perceptions of the Muslim headscarf by the modern turkish woman.The first part of the paper is a presentation of the historical situation of Turkey with particularly emphasis on changes that have occurred due to the reforms of Mustafa Kemal Atatüirk. I focus on the role of women in Turkey in the context of the background of historical events. I also present the entry of w omen into the public sphere in Turkey, which was accompanied by changes in mores and tensions that arise in the identity of the new Turkish women. The second part of the paper describes the results of my ficldwork on Muslim headscarves w hich I did among a group of young students of Yeditepe University in Istanbul. I am trying to show how the tensions in Turkish identity described in the literature are visible in the statements of my interlocutors. I refer also to ambiguity of veiling w hich significance has gone beyond the religious context.