Preference theory in advanced age and the older Czech workforce.
Lucie Vidovićová
T. 13, 4 (2014), s. 49-74, [1]
In this article we make use of preference theory developed by Hakim (2000) in the context of reconciling work and family to cover and explain different patterns of retirement exit paths and retirement satisfaction levels in the Czech Republic. We propose that lifestyle preferences and values may help to explain why some older workers continue to work while others are determined to retire as early as possible. Three types are identified among the 55–65 age group: work oriented, retirement oriented, and adaptive. The data shows that self-perception of the respondent as being active or more rest-oriented is associated with actual labour market activity of the respondent. Different types also perceive and evaluate labour market exit differently, and most importantly they differ in their reaction to various labour market and pension policies and family/partnership conditions. In the discussion we challenge the notion of active ageing as a general “one-size-fits-all” policy and urge that more attention be paid to the role of individual values and preferences when looking at the organisation of latter life roles.
W artykule wykorzystuję teorię preferencji (Hakin 2000) w kontekście godzenia pracy i życia rodzinnego w celu wyjaśnienia różnych wzorów przechodzenia na emeryturę i satysfakcji z życia na emeryturze w Czechach. Twierdzę, że wiedza na temat wartości i preferencji związanych ze stylem życia ułatwia udzielenie odpowiedzi na pytanie o to, dlaczego niektórzy pracownicy kontynuują pracę (mimo nabycia praw do emerytury), a inni przechodzą na emeryturę tak szybko, jak to możliwe. Trzy typy pracowników zostały wyróżnione wśród osób w wieku 55–65 lat: zorientowanych na pracę, zorientowanych na emeryturę, adaptacyjnych. Dane wskazują na to, że samookreślenie się respondentów jako zorientowanych na aktywność lub jako zorientowanych na odpoczynek jest powiązane z aktualną aktywnością respondentów na rynku pracy. Wskazane różne typy starszych pracowników w odmienny sposób oceniają wyjście z rynku pracy. Co więcej, respondenci należący do różnych typów różnią się w zakresie reakcji na polityki regulujące rynek pracy, przechodzenie na emeryturę oraz życie rodzinne/partnerstwo. W części artykułu poświęconej dyskusji nawiązuję do active ageing jako polityki, która jest zbyt uniwersalna, i sygnalizują, że większa uwaga powinna być poświęcona roli jednostkowych wartości i preferencji.