baner - AGH
baner - BG
C   Z   A   S   O   P   I   S   M   A        E   L   E   K   T   R   O   N   I   C   Z   N   E        A   G   H


Kategoria męskości w dyskursie Kościoła katolickiego we współczesnej Polsce.

Krzysztof Arcimowicz

T. 15, 3 (2016), s. 69-85, [1]

Full text: pdfPDF

Abstract:

Celem artykułu było przeanalizowanie głównych strategii dyskursywnych wykorzystywanych w latach 1994–2015 w kreowaniu kategorii męskości przez duchownych. Ze względu na intertekstualność dyskursu kościelnego materiał badawczy oprócz wypowiedzi polskich biskupów i księży zawierał także oficjalne dokumenty wydane przez Watykan oraz wypowiedzi papieży. Zebrany materiał badawczy obejmował 100 tekstów. Dodatkowo uwzględniłem dyskurs dotyczący męskości w katolickich wspólnotach świeckich mężczyzn. W tekście wykorzystałem postulaty podejścia dyskursywno-historycznego w krytycznej analizie dyskursu. Większość strategii dyskursywnych nosi wyraźny rys patriarchalny. Polscy hierarchowie i księża opowiadają się za równością mężczyzn i kobiet, ale jednocześnie w wielu wypowiedziach uwidacznia się topos asymetrii ról płciowych, a także strategia wyższości mężczyzny nad kobietą. W dyskursie kościelnym wyraźnie widoczne są homofobiczne opinie na temat związków homoseksualnych. Zaostrzony atak Kościoła katolickiego na nowe, postępowe idee dotyczące ról męskich oraz relacji między kobietami i mężczyznami, który przybrał na sile w obecnej dekadzie, należy postrzegać jako próbę obrony chwiejącego się tradycyjnego porządku genderowego i utrzymania przez hierarchów władzy normatywnej i symbolicznej.

The objective of the article was to analyze principal discursive strategies employed in the period 1994–2015 in creating the category of masculinity by clergymen. Owing to the intertextuality of the ecclesiastical discourse the research material contained, beside statements of Polish bishops and priests, also official documents issued by Vatican as well as popes’ opinions. In addition, I included discourse on masculinity in the Catholic communities of laymen. The research material embraced nearly 100 texts. In the analysis I used proposals of discursive-historical approach in the critical discourse analysis. Most of the discursive strategies are characterized by a clear patriarchal nature. Polish hierarchs and priests opt for the equality of men and women, but simultaneously many expressions demonstrate a topos of asymmetry of gender roles, as well as the strategy of the man’s superiority over the woman. The ecclesiastical discourse clearly demonstrates homophobic opinions on homosexual relationships. The sharp attack of the Catholic Church on new progressive ideas referring to masculine roles as well as relations between women and men, which has intensified over this decade, should be perceived as an attempt to protect the shaky traditional gender order and to maintain the normative and symbolic power by the hierarchs.

DOI: dx.doi.org/10.7494/human.2016.15.3.69