Application of GIS tools in spatial distribution modeling of historical monuments
Krzysztof Rząsa, Mateusz Ciski, Marek Ogryzek
Vol. 13, no. 2 (2019), pp. 61-71
Entry in the register of objects of cultural heritage (Polish: rejestr zabytków) is one of the statutory forms of legal protection of monuments in Poland. The registers of objects of cultural heritage are maintained by territorially competent voivodeship conservators of monuments. Voivodeship registers of objects of cultural heritage contain approx. 76,000 entries related to non-movable monuments that are differentiated by type. These objects can be cultural landscapes, urban and rural systems, construction units, works of architecture and con-struction, defensive structures, monuments of technology, cemeteries, parks, gardens, and other forms of designed greenery as well as places that commemorate historical events or the activities of outstanding figures on institutions.In this paper, research was conducted on the possibilities of using GIS tools in analyses regarding the spatial distribution of historical monuments in Poland. Data from the National Heritage Board of Poland (Polish: Narodowy Instytut Dziedzictwa) obtained from the dane.gov.pl website was analyzed. Maps showing the density of non-movable monuments specifying their types and locations were created. Warmian-Masurian Voivodeship was an area of detailed research. The generated maps can be used for creating and updating the national spatial development concept (Polish: koncepcja przestrzennego zagospodarowania kraju) as well as voivodeship spatial management plans.
Wpis obiektu do rejestru zabytków to jedna z ustawowych form prawnej ochro-ny zabytków w Polsce. Rejestry zabytków są prowadzone przez właściwych terytorialnie wojewódzkich konserwatorów zabytków. W wojewódzkich reje-strach zabytków obecne znajduje się ok. 76 tys. wpisów dotyczących zabytków nieruchomych, zróżnicowanych pod względem rodzajowym. Obiekty te mogą być: krajobrazami kulturowymi, układami urbanistycznymi, ruralistycznymi i zespołami budowlanymi, dziełami architektury i budownictwa, dziełami budownictwa obronnego, obiektami techniki, cmentarzami, parkami, ogrodami i innymi formami zaprojektowanej zieleni, a także miejscami upamiętniającymi wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji. W niniejszym artykule przedstawiono wyniki badań możliwości wykorzystania technologii GIS w analizach dotyczących przestrzennego rozkładu obiektów zabytkowych w Polsce. Przeanalizowano dane pochodzące z Narodowego Instytutu Dziedzictwa, które pozyskano z serwisu internetowego dane.gov.pl. Uzyskano w ten sposób mapy ukazujące zagęszczenie zabytków nieruchomych, z wyszczególnieniem różnych ich typów i lokalizacji. Obszarem szczegółowych badań było województwo warmińsko-mazurskie. Wygenerowane mapy mogą być wykorzystywane przy tworzeniu i aktualizacji koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, a także wojewódzkich planów zagospodarowania przestrzennego.