baner - AGH
baner - BG
C   Z   A   S   O   P   I   S   M   A        E   L   E   K   T   R   O   N   I   C   Z   N   E        A   G   H


Muzyka w czasach przełomu - Rapsod II (1980) Krystyny Moszumańskiej-Nazar.

Joanna Miklaszewska

T. 11, 3 (2012), s. 49-61, [1]

Full text: pdfPDF

Abstract:

Rapsod II Krystyny Moszumańskiej-Nazar to utwór na orkiestrę symfoniczną wyrastający z tradycji sonoryzmu, kompozytorka stosuje w nim nietypowe zestawienia instrumentów z różnych grup oraz wykorzystuje różne sposoby artykulacji w partiach instrumentów perkusyjnych, smyczkowych i dętych. W kompozycji tej widoczne jest nawiązanie do starożytnego gatunku literackiego poprzez narracyjny, epicki aspekt muzyki oraz podniosły charakter dzieła. Uroczysty, wzniosły styl kompozytorka osiąga za pomocą wprowadzania dramatycznych kulminacji tutti. Rapsod II został skomponowany w 1980 roku, niezwykle ważnym w historii Polski ze względu na powstanie NSZZ „Solidarność" i podpisanie porozumień sierpniowych (poprzedzonych wyrazami niezadowolenia społecznego w postaci masowych strajków). Atmosferę tamtych przełomowych dni odzwierciedla dramatyczny wyraz utworu. Mieczysław Tomaszewski wyróżnia osiem faz sytuacji zewnętrznej, przez które przechodziła muzyka polska od roku 1944 do końca XX stulecia. Rapsod II usytuowany zostałby zatem w fazie szóstej (1976-1981), określonej przez autora jako „faza narastania oporu (KOR) i wybuchu Solidarności" (Tomaszewski 2000: 147). Kompozytorka nawiązuje także do tradycji rapsodii jako utworu instrumentalnego poprzez wprowadzenie typowych dla tego gatunku struktur tematycznych.

Krystyna Moszumańska Nazar's Rapsod II for orchestra grows out of tradition of sonoristic movement. The composer connects instruments from different groups in an original way and uses different types of articulation for percussion, string and wind instruments. In this piece she also refers to the ancient genre by narrative, epic aspect of music and solemn character of the work. A grand style is achieved by placing dramatic tutti culminations. Rapsod II was composed in the year 1980, which was extremely important in Polish history, because of the rise of Solidarity and the signing of the August Agreements (preceded by social discontent expressed in the form of mass strikes). The atmosphere of those landmark days is reflected in the dramatic expression of the work. Mieczysław Tomaszewski distinguishes eight phases of the external context, which were reflected in Polish music between 1944 and the end of the twentieth century. Rapsod II could thus be located in the sixth phase (1976-1981), defined by the author as „phase of accumulation of resistance (KOR) and the outbreak of the Solidarity". The composer also refers in this work to the tradition of rhapsody as an instrumental work by introducing thematic structures typical of this genre.

DOI: dx.doi.org/10.7494/human.2012.11.3.49