Ukraińcy grekokatolicy i Polacy mariawici wśród Polaków rzymskich katolików - lokalne zróżnicowanie społeczne i mechanizmy jego utrzymywania w perspektywie porównawczej.
Aleksandra Herman
T. 13, 2 (2014), s. 41-61, [1]
The aim of the analysis is to compare the local social differentiation in two culturally heterogeneous communities: 1) two-denominational and 2) two-denominational and two-national. The study focused on local mechanisms of the maintenance of differentiation. Comparative approach allowed capture of contextual conditions. The study included the areas of life where the intersection of the private and public spheres occurs. It was found that local mechanisms maintaining the differentiation lead to the phenomenon of bestowing public significance to private choices or even to sanctioning them by the public opinion. For this reason, the analysis focuses on the following areas of local social life: the genesis of local divisions and its social memory, marriage selection, political power and schools. Among the conclusions it should be noted that the depth of social division is not determined by the multiplication of differences but rather by the origin of divisions and social memory. There is larger toleration of the "mixed" identity (of the nuclear family or even of individuals) in the community of two-dimensional social diversity but with the shared experience of uprooting (among minority and majority). The research has confirmed better political minority self-organization, which can then affect political mobilisation of the majority. Finally, a way of institutionalization of differentiation in local schools (different ways of segregation) plays a significant role in the socialization to the local dualism.
Celem analizy jest porównanie lokalnego zróżnicowania społecznego w dwu niejednorodnych kulturowo społecznościach lokalnych: dwuwyznaniowej oraz dwuwyznaniowej i dwunarodowej. Badania skoncentrowane były na lokalnie stosowanych mechanizmach utrzymywania zróżnicowania między grupami. Ujęcie komparatystyczne umożliwiło precyzyjne uchwycenie uwarunkowań kontekstualnych. Badaniami objęto te obszary życia, w których dochodzi do przecięcia się sfer prywatnej i publicznej. Zwrócono bowiem uwagę, iż lokalne mechanizmy utrzymywania odrębności prowadzą do zjawiska nadawania publicznego znaczenia prywatnym wyborom, a w pewnych sytuacjach nawet do ich sankcjonowania przez opinię publiczną. Z tego względu w tekście zaprezentowano wyniki analizy następujących obszarów życia społecznego: genezy lokalnych podziałów i ich pamięci społecznej, doboru małżeńskiego, obszaru władzy politycznej oraz szkoły. Wśród konkluzji należy wskazać, iż o głębokości społecznego podziału nie decyduje zwielokrotnienie odmienności, a raczej geneza podziałów i ich pamięć społeczna. Większe przyzwolenie na tożsamość „mieszaną" (rodziny nuklearnej lub nawet jednostki) w obrębie lokalnego dualizmu funkcjonuje w społeczności o dwuwymiarowym zróżnicowaniu społecznym, ale ze wspólnym doświadczeniem wykorzenienia (wśród mniejszości i większości). Badania potwierdziły lepszą polityczną samoorganizację mniejszości, która może zwrotnie oddziaływać na mobilizację większości. Wreszcie sposób instytucjonalizacji rozdzielności miejscowego szkolnictwa (różne sposoby segregacji) pełni znaczącą rolę w socjalizacji do miejscowego dualizmu.