„10 praktycznych sposobów na integrację Romów", czyli analiza współczesnej sytuacji społeczności romskich z perspektywy antropologii darów.
Maciej Witkowski
T. 13, 3 (2014), s. 145-163, [1]
The article is based on the results of ethnographic fieldwork in the local Bergitka Roma settlements in Poland and their social environment conducted over the past three years Roma communities in Poland are currently a subject of intensive interactions with the "mainstream society", whose aim is socio-economic integration. Just as in the classic study of Marcel Mauss we also have to deal with an expected value exchange here. Mainstream society gives a gift in the form of funds for "integrative practices" and hopes that on the basis of reciprocity, Roma communities abandon those elements of their traditional way of life which can be problematic in a "democratic" and "integrated" society. Ihc exchange of gifts is usually more of a symbolic action than satisfying "objective" needs. It is rather a sign of mutual recognition, a tactic to build social bonds. The text shows how the existing practice of integrating by gifts sometimes leads to moral humiliation.
W artykule przedstawione zostaną przeprowadzone na przestrzeni ostatnich trzech lat wyniki etnograficznych badań terenowych w osadach romskich w Polsce i ich społecznym otoczeniu. Społeczności romskie w Polsce poddawane są obecnie intensywnym oddziaływaniom ze strony społeczeństwa większościowego, których celem jest społeczno-ekonomiczna integracja. Podobnie jak w klasycznym studium Marcela Maussa tu także mamy do czynienia z oczekiwaną wymianą wartości. Społeczeństwo większościowe składa dar w formie funduszy na „praktyki integracyjne" i jednocześnie liczy, że społeczności romskie na zasadzie wzajemności porzucą te elementy swojego tradycyjnego sposobu życia, które wydają się nie do zaakceptowania w „demokratycznym" i „zintegrowanym" społeczeństwie. W wymianie darów, w przeciwieństwie do działań w zakresie gospodarki towarowej, zazwyczaj bardziej chodzi o działanie symboliczne niż zaspokajanie „obiektywnych" potrzeb. Wymiana darów jest raczej znakiem wzajemnego uznania, taktyką budowania więzi społecznej. Badania pokazują, że dotychczasowa praktyka integrowania przez dary czasem prowadzi do moralnego poniżenia i pogłębienia marginalnej pozycji Romów.