Weapons of the weak or weak weapons? Women, priests, and power negotiations in roman catholic parishes in rural Poland.
Agnieszka Pasieka
T. 15, 3 (2016), s. 35-48, [1]
Drawing on James Scott’s works on “everyday resistance” and “weapons of the weak”, this article inquires whether Roman Catholic women’s gossip and jokes about priests may lead to a redefinition of priest-parishioners’ relations. Using ethnographic material collected during field research in rural Poland, the article demonstrates the ambivalent nature of anticlerical jokes and rumours, which, rather than constituting a tool of change, reaffirm the existing order. In putting forward this argument, the article critically engages with Scott’s theory and reflects on the problematic role of researchers in presenting the issue of agency and resistance. The analyzed case-study from the Polish countryside constitutes a point of departure for addressing a broader context of church-state relations and the situation of women in the Catholic Church in Poland.
Odnosząc się do szeroko cytowanych prac Jamesa Scotta poświęconych „codziennym praktykom oporu” i „broni słabych”, w artykule zadaję pytanie, czy plotki i żarty na temat księży, stanowiące istotny element codziennej komunikacji kobiet należących do badanych przeze mnie katolickich parafii, uznać można za skuteczne strategie redefinicji relacji pomiędzy parafianami a księżmi. Opierając się na materiale zebranym podczas badań terenowych w kilku wsiach południowej Polski, staram się ukazać ambiwalentną naturę antyklerykalnych żartów i plotek, które zamiast stanowić narzędzie zmiany, prowadzą raczej do utwierdzenia status quo. Zebrany materiał etnograficzny służy mi w tym przypadku nie tylko do polemiki z teorią Scotta, ale też do krytycznej refleksji na temat problematycznej roli badaczek i badaczy w przedstawieniu zagadnień „sprawczości” i „oporu”. Analizowany przeze mnie materiał stanowi także punkt wyjścia dyskusji na temat stosunków państwo–Kościół i sytuacji kobiet w polskim kościele w szerszym kontekście.