Umysł vs. Umysł 2.0. - społeczne konsekwencje wzmocnienia poznawczego.
Artur Gunia
T.16, 2 (2017), s. 7-22, [1]
Jedną z kluczowych idei transhumanizmu jest chęć uzyskania nadzwyczajnych zdolności intelektualnych dzięki usprawnieniu funkcjonowania ludzkiego umysłu i mózgu. Zadanie to realizowane jest w ramach koncepcji wzmocnienia poznawczego (cognitive enhancement) i jest definiowane jako całokształt działań mających na celu usprawnienie i rozszerzenie podstawowych zdolności umysłu przez poprawę i uzupełnienie systemów poznawczych, co obejmuje usprawnienie inteligencji, poprawienie uwagi, wzmocnienie kreatywności, ulepszenie pamięci czy też rozszerzenie spektrum percepcji. Metody wzmocnienia poznawczego dotyczą rozwiązań: neurofarmakologicznych, genetycznych, prewencyjnych, „naturalnych” oraz informatycznych, o charakterze inwazyjnym i nieinwazyjnym. Należy mieć na uwadze, iż wiele metod wzmocnienia jest już dostępnych bądź będzie można z nich skorzystać w najbliższych latach. Transhumaniści są zdania, że wzmocnienie poznawcze będzie miało pozytywny wpływ zarówno na jednostkę, jak i społeczeństwo. Pojawiają się jednak liczne stanowiska bio- i technokonserwatywne, które nie podzielają transhumanistycznego optymizmu w usprawnianiu władz poznawczych. Artykuł przedstawia ideę wzmocnienia poznawczego oraz metody jego wdrażania. Główny problem koncentruje się na konsekwencjach społecznych wynikających z zastosowania rozwiązań mających usprawniać funkcjonowanie umysłu. Podejmowane kwestie to: (1) czy należy usprawniać naturę, czyli jakie korzyści i zagrożenia płyną ze wzmocnienia poznawczego dla jednostki i społeczeństwa, (2) czy wzmocnienie nie jest narzędziem nowej eugeniki, czyli kogo powinno dotyczyć wzmocnienie poznawcze, (3) wzmocnieni kontra niewzmocnieni poznawczo, czyli jaka powinna być dostępność środków służących wzmocnieniu poznawczemu, (4) wzmocnienie poznawcze jako narzędzie biopolityki, czy technologie usprawniające ludzkie władze poznawcze mogą być środkiem kontroli społecznej.
Superintelligence is one of the main ideas of transhumanism philosophy. To put this idea into effect we need to improve the capabilities of the human mind and brain. One possible approach is cognitive enhancement, defined as the amplification or extension of core mind capacities through improvement or augmentation of either internal or external information processing systems. In general, cognitive enhancements are all activities aimed at improving and expanding basic human capabilities by improving and supplementing cognitive systems. This includes intelligence and attention improvements, reinforcement of creativity and memory, and extension of the range of perception. Cognitive enhancement may be accomplished by various methods both invasive and non-invasive. Those methods can be divided into five basic groups: neuropharmacological, genetics, “natural”, social prevention, and computational. Transhumanism optimists are of the view that cognitive enhancement has a positive infl uence both on individuals and on society. Conversely, bio- and techno-conservatives are apprehensive about the idea. The article presents the concept of cognitive enhancement, including methods and ways of implementation. The main purpose is to present social consequences of cognitive enhancement. The article raises the following matters: (1) Opportunities and threats of cognitive enhancement both for the individual and for the society: should we improve human nature? (2) is cognitive enhancement a tool of the new eugenics, and who can be enhanced? (3) the availability of the cognitive enhancement methods: should it be regulated? (4) cognitive enhancement as a biopolitical tool: could mind improvement technologies become an apparatus of social control?